تحلیل مهمترین جلوه های روابط زوج در پنج نمایشنامه از دهه ی هشتاد شمسی در ایران

هدف این مقاله شناخت برخی از جلوه‌های روابط زوج در ادبیات نمایشی دهه‌ی اخیر ایران (1380) به‌عنوان بازتابی از مناسبات گروه افراد جامعه‌ی ما در دهه‌ی گذشته است. این مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی و با استناد به شواهد معتبر کتابخانه‌ای انجام شده است. مطالب این تحقیق، حوزه‌ای از مطالعات میان‌رشته‌ای خانواده و تئاتر را دربر می‌گیرد. بدین منظور با انتخاب پنج نمایش نامه‌  خانواده‌محور از دهه‌ی هشتاد و با استفاده از چارچوب مفهومی عمدتاً متشکل از نظریه‌های گیدنز، مک‌کارتی و ادواردز که مفاهیم کلیدی مطالعات خانواده در گفتار آنان با تعریفی جامع تقسیم‌بندی شده، عناصر نمایشی متشکل از اشخاص نمایش، گفت و شنود، کشمکش، میزانسن و نیز درون‌مایه بررسی و مقایسه شده‌اند. بر اساس مولفه‌های مفهومی مناسبات خانوادگی که در این پژوهش به عنوان روابط ناهنجار تعریف شده عناصر نمایشی در جریان روند نمایش ‌نامه روابط زوج را بازتاب می‌دهند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که غالب مناسبات بازتاب یافته میان زن و شوهر در این پنج نمایش نامه که همگی در دهه هشتاد خورشیدی به چاپ درآمده‌اند، از نوع ناهنجاری‌های اجتماعی (جدائی عاطفی، خشونت خانگی، خیانت، دخالت خویشاوندی، روابط پنهان) بوده است. نمایش  نامه‌نویسان در قالب ترسیم سیمای زوج، سیمای اجتماع را تصویر کرده‌اند و از مناسبات میان آن، به عنوان نمونه‌ای از روابط اجتماعی افراد، الگویی از مناسبات کلان اجتماعی را بازتاب داده‌اند.

 

کلیدواژه‌ها: روابط خانوادگی، زوج، نمایش نامه ، کبوتری ناگهان، خواب در فنجان خالی، نگین، خشکسالی و دورغ