تحلیل زبان شاعرانه ی دو نمایشنامه از بهرام بیضایی

نمایشنامه‌ی شاعرانه عنوانی است که برای برخی متون نمایشی از جمله آثار بهرام بیضایی به کار برده می‌شود  اما کمتر تحلیل و تعریفی از اینگونه نمایشنامه‌ها ارائه شده است. این مقاله به دنبال روشی مناسب برای تحلیل اینگونه نمایشنامه‌ها و به‌خصوص دو نمایشنامه‌ی تاراج‌نامه و شب هزارویکم اثر بهرام بیضایی است؛ این دو اثر از جدیدترین آثار بهرام بیضایی است که زبان، معنا، موسیقی و نگاه شاعرانه و استعاری دارند. چارچوب نظری‌ای که در این مقاله دنبال شده فرمالیسم و ساختارگرایی به خصوص نظرات شکلوفسکی و یاکوبسن است. به نظر می‌رسد این مبانی به دلیل توجه ویژه به ادبیت و زبان شاعرانه در فرم و محتوا برای تحلیل این‌گونه نمایشنامه‌ها مناسب باشد. مهم‌ترین دستاورد این مقاله تبیین عناصر زبانی شاعرانه‌ی نمایشنامه‌های بهرام بیضایی و تهیه‌ی الگویی منسجم و ساختاری برای تحلیل همه‌جانبه‌ی زبان شاعرانه‌ی اینگونه نمایشنامه‌ها است. بنابراین سطح محتوایی،‌ زبانی و ادبی هر اثر تحلیل می‌شود که منجر به ایجاد زبان شاعرانه شده و سپس عناصر سبکی و ساختاری شاعرانه‌ی هر اثر مشخص خواهد شد. تحلیل این نمایشنامه‌ها به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده.

واژگان کلیدی: زبان شاعرانه، نمایشنامه‌ی شاعرانه، بهرام بیضایی،‌ تاراج‌نامه، شب هزارویکم