مصطفی مرادیان، فریدون علیاری
بررسی نقش ماکت در طراحی صحنه تئاتر و سینما
طراحان صحنه تئاتر و سینما از طریق راه‌های مختلف فضای صحنه را طراحی و معرفی می‌کنند. ساخت ماکت[1] صحنه یکی از مهم‌ترین این راه‌ها به حساب می‌آید. امروزه استفاده از ماکت در طراحی صحنۀ تئاتر و سینما، برخلاف سایر رشته‌ها همچنان متداول است. این در حالی است که بسیاری از طراحان جوان ضرورت ساخت ماکت در این رشته را نمی‌دانند. ازاین‌رو، یکی از اصلی‌ترین اهداف این پژوهش، بررسی و دسته‌بندی علمی و چرایی ساخت ماکت در تئاتر و سینما است و تلاش شده تا دلایل این امر مورد ارزیابی قرار گیرد. طراح صحنه تئاتر نه‌تنها با ساخت ماکت‌اسکیس به‌راحتی می‌تواند به طرحی دراماتیک دست یابد؛ بلکه ساخت ماکت صحنه، کارگردان و سایر عوامل اجرایی را برای درک بهتر فضا یاری می‌کند؛ در سینمای امروز برای تهیه‌ی بسیاری از لانگ‌شات‌ها، لوکیشن‌های فیلم موردنظر را به‌صورت ماکت تهیه می‌کنند. استفاده از ماکت به‌جای لوکیشن‌های واقعی، حداقل دو مزیت دارد: 1- کاهش هزینه‌های ساخت، 2- به تولیدکنندگان فیلم این امکان را می‌دهد که تصاویر خود را از زاویه و نمای دلخواه، آن‌هم در فضای مسلط آتلیه از ماکت برداشت و پس‌ازآن تصاویر ضبط‌شده را با اعمال جلوه‌های ویژه به تصاویر طبیعی بدل کنند. در ادامه، ارائۀ عکس و نمونه‌ی آکسسوارهای تهیه‌شده برای صنعت سینما از دیگر بخش‌های این پژوهش است. درواقع طراح با دست‌یابی به شناخت و اشراف کامل و علمی از حرفه‌ی ماکت‌سازی، در خلق و ارائه‌ی فضاها و کارهای خود بیش‌ازپیش موفق خواهد بود.
واژگان کلیدی: ماکت، طراحیصحنه، تئاتر، سینما، آکساسوار
[1] . واژه ماکت، وام‌واژه‌ای است از کلمه فرانسوی Maquette، در فرهنگ فشرده سخن دکتر حسن انوری واژه ماکت را این‌گونه توصیف کرده است: نمونه‌ای در ابعاد کوچک از وسیله، دستگاه یا ساختمان که برای ارائه، ارزیابی، و نمایش ساخته می‌شود.