فرزان سجودی، مژده ثامتی، کامران سپهران
رابطه نمایشنامه‌های خواندنی با نمایشنامه‌های‌‌‌ایرانی سال‌های 1332-1357 از منظر مؤلفه‌های درام دایجتیک مارتین پوخنر در نمایشنامه چشم دربرابر چشم نوشته غلامحسین ساعدی
مارتین پوخنر، منتقد و متفکر معاصر، از چهره‌های تأثیرگذار در حوزه مطالعات درام مدرن است. تمرکز او بیشتر بر مفاهیم دایجسیس در درام و نمایشنامه‌های خواندنی بوده است. دستیابی به مختصات و مؤلفه‌های درام‌های دایجتیک از مهمترین دستاوردهای پوخنر در حوزه درام به شمار می‌رود که می‌تواند در هر نظام درام‌نویسی اعمال شود. در پژوهش پیش رو با استفاده از این مؤلفه‌ها به بررسی رابطه درام ایرانی بین سال‌های 1332-1357 با نمایشنامه‌های خواندنی مدرن غربی پرداخته‌ایم. بدین منظور ابتدا مفاهیم میمسیس و دایجسیس تشریح شده، سپس رابطه مدرنیسم با تئاترِ بیان می‌شود. از درون این رابطه متناقض به نمایشنامه‌های خواندنی رسیدیم که محصول تئاتر و درام مدرن است. سپس رابطه درام ایران در سال‌های 1332 تا 1357 با نمایشنامه‌های خواندنی مدرن غربی بررسی شده است. این دوره از تاریخ درام ایران به دلایل مختلفی از جمله شکل‌گیری تئاتر ملی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین شرایط سیاسی اجتماعی جامعه بعد از کودتای 28 مرداد بر کلیت ادبیات ایران و به ویژه تئاتر و درام تأثیراتی گذاشته که بی‌ربط به شکل‌گیری نمایشنامه‌های خواندنی نیست. در پی بررسی این فرضیه، نمایشنامه چشم در برابر چشم (1350) نوشته غلامحسین ساعدی طبق مؤلفه‌های پوخنری تحلیل شده تا نشان دهد ساختار درام ایرانی در این دوره بستر مناسبی برای تبلور نمایشنامه‌های خواندنی است.
کلیدواژه‌ها: درام ایرانی 1332-1357، میمسیس، دایجسیس، نمایشنامه خواندنی، مارتین پوخنر، غلامحسین ساعدی، چشم در برابر چشم