محمدحسین ناصربخت / فرهاد بردباری
مطالعه تطبیقی تعزیه شهادت امام حسین(ع) براساس سه نسخه متفاوت (الکساندر خوجکو، محمدحسن رجائیزفرهای، حسن صالحی راد)
چکیده
تعزیه در لغت به معنای سوگواری و عزاداری و برپاداشتن یادبود عزیزان درگذشته است. اما در اصطلاح به نوعی نمایش مذهبی با آداب و رسوم و سنت‌های خاص گفته می‌شود. معمولاً در نمایش آیینی تعزیه، نسخه‌های متفاوتی از یک مجلس وجود دارد که در سرتاسر کشور ایران پراکنده است. نویسندگان این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به سراغ تعزیه شهادت امام حسین(ع) بر اساس سه نسخه الکساندرخوجکو، رجائیزفرهای و صالحی‌راد که متعلق به زمینه‌ها (اقالیم) و دوره‌های تاریخی مختلف هستند رفته و با توجه به اهمیت موضوع (شهادت امام حسین(ع و بازتاب آن در بیشتر نسخه‌های شبیه‌خوانی، سه مجلس ذکر شده را با استفاده از روش‌های پیشنهادی در مطالعات تطبیقی مورد بررسی قرار دادند و در نهایت برای ایشان این نتیجه حاصل شد که در این نسخه‌های متفاوت، بیست و چهار رویداد مشترک وجود دارند که سیزده مورد آن در سه نسخه و یازده مورد آن در دو نسخه از مجالس تعزیه‌ی مورد مطالعه به وقوع می‌پیوندد و همچنین از سی و هفت رویداد غیرمشترک می‌توان یاد نمود که به صورت پراکنده در هر نسخه روی می‌دهد و وجه تمایز هر نسخه را با نسخه دیگر نمایان می‌سازد.
واژگان کلیدی: تعزیه، مجلس شهادت امام حسین(ع(، مطالعات تطبیقی، نمایش آیینی، نسخه، زمینه.