حمید کاکاسلطانی/ حسین اردلانی/ محمد عارف
هستی و نیستی و نمود آن در نمایشنامه‌ی مگس‌ها نوشته‌ی ژان پل سارتر
چکیده
ژان پل سارتر در میان اندیشمندان پیشرو سده‌ی بیستم جای می‌‌گیرد. رساله‌های فلسفی او تصویری بدیع از ماهیت انسان ارائه می‌دهند و از آن دفاع می‌کنند. رساله‌ی هستی و نیستی یکی از برجسته‌ترین آثار فلسفی ژان پل سارتر است. او در این رساله درصدد تبیین انواع هستی (همراه با تمرکزی ویژه بر هستی انسان) و روابط آن ها مبتنی بر تجربه‌ی زیسته است. اندیشه‌های هستی‌شناسانه سارتر در برخی از نمایشنامه‌های او همچون مگس‌ها انعکاس یافته است. از این منظر هدف اصلی این پژوهش تبیین فلسفه‌ی هستی و نیستی سارتر و ارتباط آن با چگونگی تطور شخصیت‌های این نمایشنامه است. نگارندگان با اتکا بر منابع کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از روش‌های توصیفی- تحلیلی و تطبیقی در پی یافتن پاسخی مناسب برای این سؤال بوده‌اند که چگونه فلسفه‌ی هستی و نیستی سارتر در تطور شخصیت‌های نمایشنامه مگس‌ها نمود یافته است؟ نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که در آثار شاخص سارتر شیء‌شدگی در ساحت بنیادین هستی‌شناختی برجسته می‌شود؛ بنابر این تئوری‌های سارتر در مورد مقوله‌ی اگزیستانسیالیسم و آزادی، جایگاه او را به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین فلاسفه‌ی دنیای غرب در قرن بیستم تثبیت کرده است. این مقاله به روش تحلیل محتوای کیفی نیز تجزیه و تحلیل شده است. در بسیاری از موارد دیدگاه سارتر با پدیدارشناسی هگل شباهت دارد که معتقد است عدم در آگاهی و وجود انسان وارد شده است. سارتر در این نمایشنامه بیان می‌کند که باید از گذشته و آنچه به آن مربوط است دور شد و برای آینده برنامه‌ریزی کرد. موضوع نمایشنامه‌ی مگس‌ها جنگ است که سارتر برای رهایی از سانسور از این نمایشنامه برای بیان واقعیت و اعتراض استفاده کرده و فرانسه‌ی اشغال و درگیر جنگ و جبهه‌ی مقاومت را به نمایش گذاشته است. تم اصلی دیگر این نمایشنامه آزادی است که یکی از مفاهیم اصلی اگزیستانسیالیسم است تا مردم با مفهوم آزادی آشنا شوند و از آن بهره بگیرند.
واژگان کلیدی: اگزیستانسیالیسم، هستی و نیستی، مگس‌ها، وجودِ در خود، وجودِ برای خود، وجودِ برای دیگری، نمایشنامه‌ی سارتر.