عطاالله کوپال، صبوره رنگرز
«شخصیت پردازی غیرِمستقیمِ» ضدقهرمانان در فرایند اقتباس از اسطوره‌ی «الکترا»
(در تراژدیهای آیسخولوس، سوفوکل و اوریپید)
چکیده:
آیسخولوس، سوفوکل و اوریپید، سه تراژدینویس برجستۀ یونان، هر یک، اسطورۀ الکترا را برای آفرینش تراژدی برگزیدهاند و آن را با شیوۀ خاص خود، دراماتیزه کردهاند. هدف از این پژوهش، ارائۀ شیوه ای هدفمند در بررسی تطبیقی این تراژدی ها برای مکاشفۀ فرایندِ آفرینشِ شخصیتهای ضدقهرمان، در آثار این سه تراژدی نویس است. پرسش اصلی پژوهشِ حاضر این است که هر یک از این نویسندگان، در بازآفرینیِ این روایت اسطورهای در تراژدیهای خود، چگونه و با چه الگوی متمایزی، شخصیتهای ضدقهرمانِ اسطورهای را بازآفرینی کردهاند؟ مقالۀ حاضر، با تبیین روش شخصیت پردازی غیرمستقیم، به شیوهای توصیفی ـ تحلیلی، میکوشد وجوه افتراقِ الگوهای شخصیت پردازیِ این سه تراژدی را با توجه به ویژگیهای ضدقهرمانان موجود در آن‌ها مورد بررسی قرار دهد و این فرضیه را مطرح می کند که برخلاف غالب تراژدی های یونانی که شخصیت های نمایشی در آن ها معمولاً به صورت مستقیم، یا در پرولوگ یا توسط همسرایان و یا با توصیف های شخصیت های فرعی مثل پِیک در آغازِ نمایش معرفی می گردند؛ شخصیت های این سه تراژدی به صورت غیرمستقیم برای مخاطبان معرفی می گردند و کنش و گفتارِ آنان به ویژه بر بنیادِ حوادثی استوار است که در «پیش داستان» شکل گرفته است. مقاله بر اساس جدول های مقایسهای، با اثبات فرضیه، و در پاسخ به پرسش های اصلی تحقیق، به این نتیجه می رسد که هر سه تراژدی نویس، ضدقهرمانان تراژدی های خود را بر بنیادِ فردیت بخشیِ شخصیت، در برابر تعمیمیافتگیِ اسطوره آفریده اند.
واژگان کلیدی: آیسخولوس، الکترا، اوریپید، سوفوکل، شخصیت پردازیِ ضدقهرمان.