غلامرضا کارگر شورکی، ابوالقاسم عاصی، علی محمد مزیدی شرف آبادی
مطالعه‌ی شبیه خوانی(تعزیه) به عنوان یک رسانه مذهبی در شهر میبد با رویکرد آینده پژوهی
چکیده
تعزیه یکی از مهمترین شکل‌های نمایش ایرانی است. تعزیه در شهرها و مناطق مختلف ایران تفاوت‌هایی در شیوه و شکل اجرا دارد و در شهر میبد نیز به شکل سنتی اجرا می‌شود و در طول همه‌ی این سال‌ها به‌عنوان یک هنر اجرایی همواره در ارتباط تنگاتنگ با مردم بوده و بخشی از فرهنگ عمومی مردم این منطقه به‌شمار می‌آید. این پژوهش باتوجه به اهمیت اجرای تعزیه در میبد و با تمرکز بر مشخصه‌های ویژه‌ی آن در این منطقه به مطالعه‌ی شکل و فرم تعزیه در این شهر می‌پردازد.
هدف از انجام این پژوهش، مطالعه‌ی مشخصه‌ها و ویژگی‌های تعزیه‌ی میبد، به‌عنوان یک رسانه‌ی مذهبی و ثبت ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد آن در میان شیوه‌های دیگر اجرای تعزیه در نقاط دیگر ایران است. براین‌اساس حفظ جنبه‌های ساختاری و تاکید و توجه بر عناصر محتوایی و نیز رویکرد ارتباطی تعزیه با مردم که به‌طور مستقیم با اعتقادات آیینی و مذهبی مردم میبد مربوط می‌شود، به‌طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. تحقیق حاضر برپایه‌ی این فرضیه شکل می‌گیرد که: «حیات تعزیه‌ی ایرانی به واسطه‌ی پشتوانه‌های اعتقادی دینی و سنتی مردم وابسته به عوامل سنتی، فرهنگی و اعتقادی مردم است و فاصله گرفتن از این گستره‌ی مردمی می‌تواند در کیفیت اجرا و نیز میزان استقبال از آن تاثیر گذار باشد».
بنابراین در این پژوهش به‌دنبال پاسخ به این پرسش اصلی هستیم که: «چه ویژگی‌های شاخصی در اجرا و ارتباط تعزیه‌ی میبد باعث بقا این شیوه نمایشی در این شهر بوده است؟» و «آیا قطع ارتباط پشتوانه‌های سنتی و فرهنگی باعث از بین رفتن جایگاه مردمی تعزیه خواهد شد؟»
برای یافتن این پرسش‌ها تعزیه‌ی میبد با سابقه‌ی طولانی اجرا و به‌واسطه‌ی استقبال گسترده مردم از آن مورد مطالعه قرار می‌گیرد و براساس یافته‌ها در پی آن خواهم بود تا ضمن ارزیابی و تمرکز بر ویژگی‌های تعزیه میبد و مشخصه فرهنگی و اجتماعی این زیست‌بوم، شاخصه‌های مهم میان گذشته‌ی تعزیه و احتمالات قابل پیش بینی درباره‌ی آینده این هنر نمایشی ایرانی را مورد شناخت قرار دهم.
واژگان کلیدی: تعزیه، رسانه‌ی مذهبی،آینده پژوهی، سنت، میبد، عزاداری