بررسی اهداف «انجمن ایران جوان»در راستای اصلاحات فرهنگی واجتماعی اواخر قاجاریه و نقش آن در شکل‌گیری نمایشنامه «جعفرخان از فرنگ آمده» نوشته حسن مقدم.

چکیده

  این مقاله می‌کوشد به تبیین نقش «انجمن ایران جوان» دراصلاحات فرهنگی و اجتماعی اواخر دوران قاجار وهمچنین فعالیت حسن مقدم در این انجمن که به خلق واجرای نمایشنامه جعفرخان از فرنگ آمده منتهی شد، بپردازد. پس از انقلاب مشروطه و در راستای تجدد گرایی، انجمن‌ها وتشکل‌های متعددی شکل گرفتند که هدف اصلی آنها اصلاحات و تغییرات نوگرایانه در ایران بود. در سال 1300 شمسی، انجمنی به نام «سروش دانش»که چندی بعد به «ایران جوان» تغییر نام یافت، تشکیل شد.انجمن متشکل از افراد تحصیل‌کرده و دارای اندیشه‌ای است که دستیابی به اهداف خود را عمدتاً در راستای فعالیت‌های فرهنگی و هنری و مطبوعاتی پایه‌ریزی می‌کنند و خط‌مشی‌ خود را درمرامنامه‌ای انتشار می‌دهند. توجه به حقوق زنان و امکان تحصیل آنها از دیگر دیدگاه‌هایی است که اعضاء انجمن آن را به عنوان یکی از اهداف مهم خود بر می‌شمردند. خرابی‌های تهران و دیگر شهرهای ایران، اختلاف شدید طبقاتی، فقر وفلاکت مردم رعیت وکارگر ونبود امکانات کافی تحصیل برای کودکان ونوجوانان، به شکل یک دغدغه جدی برای انجمن ایران جوان مطرح می‌شود. فرهنگ سنتی مردم از یک‌سو و انتقاد ازتقلید کورکورانه فرهنگ غربی از سوی دیگر، دستمایه‌ای برای خلق نمایشنامه جعفرخان از فرنگ آمده توسط حسن مقدم می‌شود وانجمن ایران جوان آن را در تالار گراند هتل تهران به اجرا می‌رساند.نتیجه اینکه انجمن در راستای اهداف برگزیده خود، با برگزاری سمینار با موضوعات روز،چاپ روزنامه و مقاله،اجرای نمایش‌های موفقی از جمله جعفرخان از فرنگ آمده که نام آن به عنوان ضرب‌المثل در بین مردم رواج یافت و نقدهای بسیار درخشانی از نشریات معتبر آن دوران دریافت کردند،در جهت تجددگرایی در جامعه نفوذ کرده ونه تنها مورد توجه روشنفکران و سیاسیون قرار می‌گیرند، بلکه جایگاه خود را در میان توده مردم نیز تثبیت کرده و آنها را با خود همسو می کنند.

واژگان کلیدی: انجمن ایران جوان- حسن مقدم –نمایشنامه ایرانی-جعفرخان از فرنگ آمده-تئاترایران