واکاوی اصول و مولفه های ادراکی موثر بر طراحی مکان نمایشی در اجرای تئاتر کودک در مرحله پیش عملیاتی (2 تا 7 سال) با توجه به نظریه رشد شناختی ژان پیاژه

چکیده

هنر تئاتر تجربه ای از اجرا است که زمینه های بازنمایی و آفرینشگری آن با توجه به نیازهای شناختی، تربیتی و آموزشی کودکان همواره مورد توجه قرار گرفته است. ژان پیاژه با تبیین مراحل چهارگانه در نظریه شناختی - رشدی خود، به چگونگی پدیدآیی فردی از فعالیت های حسی حرکتی تا فعالیت های شهودی عالی با زندگی اجتماعی، اندیشه ی عقلانی و عملیات استدلالی می پردازد. از ویژگی های برجسته مرحله دوم رشد به عنوان دوره پیش عملیاتی (۲ تا ۷ سال)، تحول شکل های بازنمایی و تسریع در مفهومی سازی با استدلال پیش منطقی یا شبه منطقی است، که این مهم را می توان با استفاده از تئاتر کودک و بهره گیری از هر یک از ارکان اجرا، از جمله منظر نمایشی و ارائه تصاویر متناسب با این مرحله، محقق نمود. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که چگونه اصول و مولفه های ادراکی موثر بر طراحی مکان نمایشی در اجرای تئاتر کودک می تواند با توجه به ذهنیات پایه ی ایشان و ذهنیاتی که بر اساس تجربه می فضائی حاصل می شود، ادراک کودکان از فضا و مکان را مورد توجه و تاثیر قرار دهد. پژوهش کیفی حاضر با استناد به منابع کتابخانه ای و سایت های معتبر اینترنتی است که با در نظر گرفتن جنبه های ادراکی رابطه ی مخاطب و مکان نمایشی، مولفه های موثر بر ادراک و ارتباط بصری و تعامل ذهنی در طراحی صحنه نمایش های کودک را با بررسی نمونه اجرایی از کمپانی والت دیزنی مورد مداقه و نظر قرار می دهد و ضمن ارائه الگویی موثر در جهت تحلیل آثار نمایشی این گروه سنی، استدلال می کند که شناخت قوای ادراکی و چگونگی تعامل ذهنی کودک با پدیده ی مکان و اجزای سازنده ی آن در اجرا، به درونی سازی موضوع، داستان و مفاهیم منتهی می شود و زمینه ساز برونی سازی و خلاقیت خواهد بود.

واژگان کلیدی: مکان، فضا، نمایش کودک، طراحی صحنه، ژان پیاژه، تعامل ذهنی، ادراک بصری