میلاد حسن‌نیا، نادر شایگان‌فر، رحمت امینی
تبیین جایگاه و نقش تئاتر خیابانی در رشد اجتماعی با ابتنای بر تأملات زیبایی‌شناسانه و تربیتی جان دیویی
چکیده:
تئاتر خیابانی محدود به دیوارهای سالن نمایش نمی‌شود و حوزه‌ی تأثیرگذاری‌اش به‌سوی خیابان‌ها و اجتماعات گسترده می‌شود. هنرمندان این عرصه با هدف مشارکت هرچه بیشتر با مخاطبان به شکستن قواعد سنتی صحنه‌های ایتالیایی‌وار مبادرت می‌ورزند. آنان خود را به واقعیت‌ها و مشکلات اجتماعی جامعه متعهد می‌دانند و تئاتر خیابانی را به ابزاری برای ایجاد دگرگونی و تغییر در زندگی مردمی بدل می‌سازند که به‌دلایل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی امکان برقراری ارتباط با آنها توسط تئاتر مرسوم امکان‌پذیر نیست. به نظر می‌رسد که بهره‌گیری از نظریات زیبایی‌شناسانه و تربیتی دیویی می‌تواند در جهت افزایش کارکرد اجتماعی و هنری تئاتر خیابانی مفید و مثمر ثمر واقع شود. زیرا دیویی نیز رفعت هنر را در وجه کارکردی آن می‌داند و معتقد است برای اینکه چیزی دارای ارزشی انسانی گردد، باید به‌نحوی هم نیازهای سازواره‌ی انسانی را تأمین کند و هم زمینه‌ی بهبود زندگی را فراهم سازد. دیویی هدف فلسفه را تحول اجتماعی می‌دانست از همین رو به تعلیم‌وتربیت برای دستیابی به تحول موردنظرش توجهی ویژه داشت. هدف تربیتی دیویی، آماده کردن فرد برای تفکر، تجربه، زندگی اجتماعی و در تعریف ویژه‌ی او رسیدن به رشد است.
مبنای اصلی در نگارش این مقاله روش یافته‌اندوزی کتابخانه‌ای است که با مددجویی از فلسفه‌ی زیبایی‌شناختی و تربیتی دیویی، پژوهشی کاربردی برای توانمندسازی تئاتر خیابانی ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که تئاتر خیابانی می‌تواند باتکیه‌بر اندیشه‌های دیویی و با نمایش موضوعات مرتبط با زندگی روزمره در جهت بهبود و تغییر شرایط زندگی و رشد زیست اجتماعی، فردی و اخلاقی شهروندان موثر باشد و با ایجاد همدلی در میان اعضای جامعه، آنان را به متحدانی در عرصه‌ی فعالیت‌های اجتماعی بدل سازد. پژوهش حاضر می‌کوشد تا با بهره‌گیری از تأملات زیبایی‌شناسانه و تربیتی دیویی برای هنرمندان دل‌مشغول به تئاتر خیابانی زمینه‌ای را فراهم کند که به کنشگران توانمند عرصه‌ی اجتماعی در ساخت جامعه‌ای بهتر بدل گردند.
کلیدواژه‌ها: تئاتر خیابانی، جان دیویی، زیبایی‌شناسی روزمره، رشد اجتماعی، همدلی